Tarih boyunca insanlar iletişim kurmak dili kullandılar. İnsanlar kendilerini ifade etmek için ise çeşitli yollar kullandılar. Bunlar tarihsel gelişime göre sıralanırsa özetle ilk olarak duman, sonrasında güvercin ile mektup, tekerlek ve araçların geliştirilmesine bağlı olarak postacılığın adeta evrim geçirmesi ve posta teşkilatıyla birlikte mektubun yaygınlaşması, son olarak günümüzde çok yaygın kullanılan Graham Bell’in icat ettiği telefon kullanıldı. Peki iletişimin belki de en önemli kavramı olan dil nasıl ortaya çıkmıştır? Günümüzde konuşulan yaygın dillerin kaynağı nedir? Konuştuğumuz dil olan Türkçe’nin kaynağı nedir ve gelişimi nasıl olmuştur? Sorularına bu makalemizde değineceğiz.
Diller nasıl ortaya çıkmıştır?
Dünyadaki dillerin nasıl ortaya çıktığı hala büyük bir gizem konusu. Bir dilin binlerce yılda oluşabileceği göz önüne alındığında, sağır insanların kendiliğinden yeni bir işaret dili oluşturabildiklerini görmek ise oldukça ilginç bir durum.
Yapılan gözlemler sonucunda, birbirini tanımayan dilsiz insanlar bir toplulukta bir araya geldiğinde, oldukça kısa bir sürede kendi işaret dillerini geliştirebildikleri görüldü. Bunun en bilindik örneği 1980’lerde ortaya çıkan Nikaragua İşaret Dili.
Peki, bir dil nasıl ortaya çıkar? Yapılan araştırmalara dayanarak, aşağıdaki adımlar gayet mantıklı gibi görünüyor: İlk olarak insanlar, bir şeylere benzeyen işaretlerle eylemler ve nesneler arasında ilişki kuruyor. Fakat bundan önce, etkileşim içindeki çevresindekilerinin tecrübeleri bir ortak paydada olması gerekiyor. Çevredekiler aynı işaretleri aynı şeyler için kullanacak şekilde birbirlerini taklit ederek bir uyum yakalar. Böylece işaretler ilk önce kişilerarası ve en nihayetinde de geleneksel hatta belki daha da gelişerek uluslararası bir anlam kazanır.
Günümüzde konuşulan dillerin kaynağı nedir?
Dünya üzerinde konuşulan ya da konuşanı az olsa da varlığını muhafaza eden toplam 7 bin 111 dil var olduğu söyleniyor. Her birinin ortak kaynağını bulmaktansa şu an Dünyada konuşulan en yaygın dil olan İngilizce üzerinde gidelim.
İngilizce’nin tarihi incelenirken milattan sonra ilk yüzyıllara kadar inmemiz gerekir. Dünya dil aileleri içerisinde Germen dilleri arasında yer alan İngilizce, ilk olarak milattan sonra 5. yüzyıl civarında Kuzey Avrupa’dan Britanya adasına göç eden ve günümüzde Anglo-Sakson olarak adlandırılan Germen kabileleri tarafından konuşulmaya başladı. Bu Anglo-Sakson kabilelerinin her biri yeni yurtlarına yerel lehçelerini de getirmişler, zamanla ortak bir dil oluşturmayı başarmışlardı. Ancak konuştukları Anglo-Saksonca dilinin “İngilizce” (English) olarak adlandırılması için neredeyse dört yüzyıl daha beklenmesi gerekecekti. Üstelik İngilizce, şaşırtıcı şekilde Britanya adasında o yüzyıllarda konuşulan beş ayrı dilden sadece biriydi ve yerel bir dil olmaktan öteye geçememişti.
Öte yandan, İngilizcenin kökeni hususunda çoğunluk tarafından yanlış bilinen ve genel olarak ifade edilen “İngilizce Almanca kökenlidir” yargısının tam olarak doğru olmadığını da belirtmek gerekir. Germen dillerinden olması nedeniyle Almanca ile ortak bir kökenden geldiği doğrudur ancak İngilizce hangi dilden türemiştir sorusunun yanıtı duraksamasız olarak Almanca değildir. Bizce bu yanlış yargı, İngilizce’nin tarih içinde gelişen özellikleri ile İngiliz dili tarihi bakımından sorunludur çünkü İngilizce’nin gelişimi sürecini aşırı basitleştiren bir ifadedir.
Türkçe’nin kaynağı nedir ve gelişimi nasıl olmuştur?
Türk dilinin ortaya çıkış tarihi kesin olarak bilinememektedir. Türkçe’nin bilinen yazılı metinlerinden önceki dönemleri “karanlık dönem” olarak kabul edilmektedir. Türkçe’nin yazılı ürünlerle takip edilebilen VII. yüzyıldan XIII. yüzyıla kadar olan dönemine “Eski Türkçe” denir. Türkçe yaklaşık 600 yıl boyunca ses, biçim ve söz varlığı bakımından son derece durudur, bu dönemdeki Türkçe’nin özellikleri Göktürk, Uygur ve Karahanlı metinlerinde görülmektedir. Türk dilinin oluşumunu 7 aşamada tamamladığı görüşü yaygındır bu 7 aşama: Altay Çağı, En Eski Türkçe Çağı, İlk Türkçe Çağı, Eski Türkçe Devresi, Orta Türkçe Devresi, Yeni Türkçe Devresi ve Modern Türkçe Devresi’dir. 1928’de Harf Devrimi’nin yapılması ve 1932’de Türk Dil Kurumu’nun kurulmasıyla Türkçe, çok yönlü ve sistemli bir şekilde ele alınarak sadeleştirilmiş ve olgunlaştırılmıştır ve böylece günümüzde kullandığımız Türkçe’nin en benzer halini almıştır.
Kaynaklar
- Mevcut bilgilerden yola çıkılarak hazırlanmıştır.
Bu eserin kullanım hakları ve dağıtımı PerEXP Teamworks’e aittir.
