Yapay Zekanın Evrimi

Hayatımızın uzun zamandır bir parçası olan “Yapay zeka” dünden bugüne nasıl evrimleşti ve daha da önemlisi nereye doğru evrimleşecek? Önce daha basit problemleri analiz etme kapasitesi olan sistemler, şimdilerde daha karışık problemleri çözme ve analiz etme özelliğini kazanarak hayatımızın bir parçası oldu. Tabii, mesele sadece problem çözebilmek değil. İnsan beyninin çalışma hızından kat ve kat daha hızlı çalışabilmesi, bununla beraber yüklenen kodlar ve çalışma mekanizmasının ötesine geçip “Öğrenenden, öğretene” dönüşebilmesi, şaşkınlık, hayranlık ve ürpertiyi beraberinde getiriyor. Yani yapay zeka, insanlığın bir ürünü olmasına karşın insanlardan daha kusursuz ve daha az hatayla, daha hızlı sonuçları meydana getirebilen mükemmel bir şey!

İnsanlık için yapay zeka? Yarar mı zarar mı?

“Yapay zeka”nın gelişimiyle-evrimiyle beraber, gelişmekte olan ve günden güne akla o manidar soruyu getiren asıl gerçek,  “Yapay zeka, insanlığın bir sonu mu yoksa olası evrimin bir devamı niteliğinde mi?”

“Yapay zeka”nın evrimsel gelişimiyle beraber, gelişmekte olan ve günden güne akla o manidar soruyu getiren asıl gerçek,  “Yapay Zeka, insanlığın bir sonu mu yoksa olası evrimin bir devamı niteliğinde mi?” Yapay zeka dünyasına beraber göz atalım! En mükemmel ve en ürpertici getirilerinden biri, insansı özelliklere sahip olup sadece benzer  özelliklerle de kalmayıp  görüntüsü de insansı olan makineler..

Bu özel makineleri, insanlık için ürpertici yapan temel etkenin, daha hızlı-daha akıllı ya da bunun gibi fonksiyonlar olduğunu düşünmüyorum. Çünkü gözümüzü ayırmadığımız, hayatımızın bir parçası; sanal organlarımız, telefonlar, bilgisayarlar, akıllı saatler ve dahasından ürpermiyorken neden yapay zekanın en mükemmel ürünü olan robotlar bizi endişelendiriyor? Tabii ürperti seviyemiz, kaygılarımız-endişelerimiz bu robotlar arasında da kategori halinde ayrılıyor tahminimce. İnsansı görüntüye sahip bir makine ve sıradan bir bilgisayar, teknikte aynı sistemlerin ürünüyken -sistemlerin gelişmişlik seviyesi farklı tabii- ve aslında aynı fonksiyonları uyguluyorken “İnsansı” görünümün altındaki bu temel gerçeği göremiyor gibiyiz. “Uzun lafın kısası, makine makineye benzesin, insan insana!” mantığı endişelerin temel kaynağı olabilir.
yapay zeka evriminin en güncel iki gelişmesi üzerine konuşalım. Bunu tek bir görselle anlatabilmek de oldukça mümkün.

Bu özel makineleri, insanlık için ürpertici yapan temel etkenin, daha hızlı-daha akıllı ya da bunun gibi fonksiyonlar olduğunu düşünmüyorum. Çünkü gözümüzü ayırmadığımız, hayatımızın bir parçası; sanal organlarımız, telefonlar, bilgisayarlar, akıllı saatler ve dahasından ürpermiyorken neden yapay zekanın en mükemmel ürünü olan robotlar bizi endişelendiriyor? Tabii ürperti seviyemiz kaygılarımız bu robotlar arasında da kategori halinde ayrılıyor tahminimce. İnsansı görüntüye sahip bir makine ve sıradan bir bilgisayar, teknikte aynı sistemlerin ürünüyken -sistemlerin gelişmişlik seviyesi farklı tabii- ve aslında aynı fonksiyonları uyguluyorken “İnsansı” görünümün altındaki bu temel gerçeği göremiyor gibiyiz. “Uzun lafın kısası, makine makineye benzesin, insan insana!” mantığı endişelerin temel kaynağı olabilir.
Yapay zeka evriminin en güncel iki gelişmesi üzerine konuşalım. Bunu tek bir görselle anlatabilmek de oldukça mümkün.

Ameca ve ChatGPT, her ikisi de yapay zeka teknolojileri örnekleri, ancak form ve işlev açısından önemli farklılıklara sahipler. Biraz daha açalım; Ameca, Engineered Arts tarafından 2022 yılında piyasaya sürülen insansı bir robotdur. Gerçekçi bir görünüme sahip olacak şekilde tasarlanmıştır ve yüzünde 40’tan fazla motor kullanarak geniş bir yüz ifadeleri yelpazesi sergileyebilir

Bu, Ameca’nın insanlarla daha insan benzeri bir şekilde iletişim kurmasına ve etkileşimde bulunmasına olanak tanır. Öte yandan ChatGPT, OpenAI tarafından geliştirilen ve geniş bir yelpazedeki ipuçlarına ve sorulara insan benzeri yanıtlar üretmek için tasarlanmış büyük bir dil modelidir. Ameca’nın aksine, ChatGPT’nin fiziksel bir formu yoktur ve iletişim yalnızca metin tabanlı etkileşimlerle gerçekleştirilir.

OpenAI’ın sunduğu teknolojik programlar

Her iki teknoloji de yapay zeka kullanırken, Ameca’nın insan benzeri görünümü ve yüz ifadeleri sergileme yeteneği, ChatGPT’nin metin tabanlı etkileşimleriyle karşılaştırıldığında insanlardan farklı tepkiler ve yanıtlar alabilir. Örneğin, insanlar Ameca ile etkileşime girdiklerinde insan benzeri görünümü nedeniyle daha rahatsız hissedebilirken, ChatGPT, sohbet botları ve sanal asistanlar gibi büyük miktarda dil işleme ve üretimi gerektiren görevler için daha uygun olabilir.

ChatGPT’den bahsetmişken, işinize yarayabileceğini düşündüğüm, OpenAI’nın geliştirdiği diğer örnek yapay zeka modelleri de şunlardır:

• GPT-2: Gelişmiş Dil Modeli-2 (GPT-2), doğal dil işlemede kullanılan bir yapay zeka modelidir. GPT-2, makine öğrenimi tekniklerini kullanarak, bir metnin devamını tahmin etmek için önceki kelimeleri analiz eder. GPT-2, dil modellemesi, metin üretimi ve çeviri gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
• DALL-E: DALL-E, OpenAI tarafından geliştirilen bir yapay zeka modelidir. Bu model, görüntüleri ve kelimeleri birleştirerek hayal edilemeyecek resimler oluşturabilir. Örneğin, bir “Sıçanın müzik aleti çalması” gibi bir şey istediğinizde, DALL-E bu resmi oluşturabilir.
• GPT-3: Gelişmiş Dil Modeli-3 (GPT-3), GPT-2’den daha gelişmiş bir doğal dil işleme modelidir. GPT-3, daha fazla parametre içerir ve daha geniş bir veri kümesiyle eğitilmiştir. Bu model, dil modellemesi, makine çevirisi, metin oluşturma ve diyalog sistemleri gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
• CLIP: Contrastive Language-Image Pre-Training (CLIP), OpenAI tarafından geliştirilen bir yapay zeka modelidir. Bu model, resimler ve kelimeler arasındaki ilişkileri anlamak için eğitilmiştir. CLIP, görüntü sınıflandırması, nesne tespiti ve diğer görsel görevler için kullanılmaktadır.
• Beatoven.ai: Müzikal özellikleri analiz ederek, öğrenme süreci yoluyla bir dizi notayı birleştirerek ve yeniden düzenleyerek orijinal müzik parçaları oluşturabilir. Bu yapay zeka platformu, müzik endüstrisindeki sanatçılar, yapımcılar ve besteciler için yaratıcı bir araç olarak hizmet vermektedir

Yapay zeka evriminin insansı örnekleri

Bunların yanında, Robot Ameca’nın öncesi olarak adlandırılan, bu “Yapay zeka” evriminin insansı robotlarından bahsetmem gerekirse, Belki de en ünlüsü Sophia olan insansı robot, son yıllarda oldukça popüler hale gelen bir yapay zeka harikası. Hatta Sophia, Suudi Arabistan’ın vatandaşlığına kabul edilerek birçok insanı şaşırtmıştı. Ancak Sophia’nın yanı sıra birçok ilginç insansı robot var. İşte size birkaç örnek:

Atlas: Boston Dynamics tarafından üretilen bu robot, oldukça atletik ve çevik bir yapıya sahip. Yürüyebiliyor, koşabiliyor ve hatta zıplayabiliyor.

Pepper: Japon yapımı olan Pepper, insana benzeyen bir yüz ifadesine sahip. Hatta duygusal tepkiler verebiliyor ve insanlarla etkileşime geçebiliyor.

Nadine: Singapur’daki Nanyang Teknoloji Üniversitesi tarafından geliştirilen Nadine, insanların yüzlerini hatırlayabiliyor ve daha önceki konuşmaları hatırlayabiliyor.

Erica: Japon yapımı olan Erica, insanlarla doğal bir şekilde etkileşime geçebiliyor ve hatta sahne performansları yapabiliyor.

ASIMO: Honda tarafından üretilen ASIMO, oldukça ünlü bir insansı robotdur. Yürüyebilir, koşabilir, zıplayabilir ve hatta merdiven çıkabilir.

iCub: İtalya’da geliştirilen iCub, insan beyninin işleyişine benzer bir şekilde programlanmıştır. Kendi kendine öğrenebilir ve insana benzer bir şekilde etkileşim kurabilir.

Jia Jia: Çin’deki Şanghay Jiao Tong Üniversitesi tarafından geliştirilen Jia Jia, oldukça gerçekçi bir insana benzer. Yüz ifadesi, konuşması ve hatta saç stili bile insana benziyor.

Bu listedeki robotların hepsi oldukça ilginç ve şaşırtıcı özelliklere sahip. İnsan benzeri robotlar, gelecekte hayatımızın bir parçası olabilirler. Kim bilir, belki bir gün robotlarla düzenli olarak etkileşime geçebilir ve hatta arkadaşlık bile edinebiliriz.

Ayrıca sizlere  mutlaka ziyaret etmenizi önereceğim dünyanın ilk tam otomatik oteli olan Henn na Hotel ile tanıştırmak istiyorum. Japonya’nın Nagasaki kentinde bulunan bu otel, robot teknolojisinin en son kullanıldığı yerlerden biri. Peki ne var bu otelde?

Sizi şöyle düşünmeye davet ediyorum; bir robot resepsiyonist, bir robot bellboy ve hatta oda servisi yapan bir robot garson! Henn na Hotel gerçekten de tam bir robot ordusu. Müşteriler otomatik kiosklar aracılığıyla kendilerine check-in yapabiliyorlar ve odalarına giriş yapmak için yüz tanıma teknolojisinden faydalanabiliyorlar. Ayrıca portmantolarını taşıyan robotlar ve oda servisi yapan robotlar da müşterilere hizmet veriyorlar. Sanki bilim kurgu filmlerinde gördüğümüz bir sahne gibi!

Tabii ki otelde sadece robotlar değil, bir de insan resepsiyonisti var. Ancak, robotların insanlarla yaptığı işlerin çoğunu yapabilmesi oldukça şaşırtıcı bir durum. Odaların temizlenmesi dışında, robotlar neredeyse tüm işleri yapıyorlar. Sonuç olarak Henn na Hotel teknoloji hayranlarının gözlerini parlatan bir yer. Bu otel, robotların gelecekteki işlevselliği hakkında bize fikirler veriyor ve robot teknolojisinin insanların hayatına ne kadar katkı sağlayabileceğini gösteriyor.

Yapay zeka teknolojisi gerçekten de günümüzde inanılmaz bir gelişme kaydediyor. Fakat bu gelişmeler, tüm bu yazıyı oluştururken ve oynamaktan büyük zevk aldığım “Detroit Become Human” oyunu  gibi yapay zekanın kontrol altından çıktığı ve insanlığın başına büyük belalar açtığı senaryolara yol açabilir. İnanın bana, androidlerin ayaklanmasına ve insanların kendi yarattığı yapay zeka ile savaşmasına tanık olmak istemeyiz! Buna ek olarak bir ilginç detay, az önce de belirttiğim gibi Sophia’nın vatandaşlık alması bile bizlere geleceğin ne kadar hızlı şekilde değiştiğini gösteriyor. Umarım gelecekte daha da ilginç insansı robotlarla tanışırız.