Periaqueduktal Gri (PAG)

Periaqueduktal gri’nin (PAG) konumu ve sütunları

Periaqueduktal gri (PAG) yani merkezi gri olarak da bilinen bu beyin bölgesi, orta beyinde bulunan gri madde alanıdır. Selebral su kemerini (Sylvius’un su kemerini) çevreleyen bir gri madde yapısı olarak adlandırma yapabiliriz.

PAG’ın içinde anatomik bir sınır olmamasına rağmen bağlantı ve işlev farklılıklarına bağlı olarak 4 sütuna ayrılmıştır: dorsal PAG (dPAG), dorsolateral PAG (dlPAG), lateral PAG (lPAG) ve ventrolateral PAG (vlPAG) sütunlarıdır. PAG’ın genel anlamada işvelerine değinmek gerekirse:

Periaqueduktal gri’nin (PAG) işlevleri

1-PAG, hem inhibisyonda (enzim faaliyetlere engel olma eylemi) hem de kolaylaştırmada azalan ağrı algılama modülasyonundan büyük ölçüde sorumludur. Dolayısıyla ağrının baskılanmasında hem de kolaylaştırılmasında kronik ağrılar için önemli bir bileşendir. Bu yönüyle PAG doğal bir ağrı engelleyici olarak tanımlanabilir.

2-PAG risk değerlendirmesinde ve tehditlere verilen yanıtlara katılarak savunma davranışlarına yardımcı olur. PAG’ın bu davranışlara katılmasıyla beraber sempatik tepkilerin, motor tepkilerin, duygusal tepkilerin ve artan farkındalık seviyelerinin katılımıyla öğrenilmiş caydırıcı davranışlara yol açar. Dolayısıyla PAG korku, endişe ve tehlike gibi hoş olmayan hislerin kaynağıdır. (Kan basıncının düzenlenmesi, kalp atış hızı düzeni ve mesane gibi otonom süreçlerin yönetimi) Bu noktada caydırıcı hafıza oluşumunu gösteren deneyler yapılmış ve bu deneylere göre : Fare ve sıçanların orta beyninin merkezi gri bölgesine kronik monopolar elektrotlar implante edildi. Bu farelere/sıçanlara 60 döngü/saniye boyunca sinüs dalgası (Beyindeki tepki analizini ölçmek için kullanılan araç) uyarımı verildi. Genel motor tepkisi korunurken bu uyarıya verilen caydırıcı yanıtların ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanan elektriksel aneljezi (acı yitimi) ile sonuçlandı. Bu deneye göre Periaqueduktal gri caydırıcı davranışlara karşı bir savunma rolü oluşturduğunu görebiliriz.

3-PAG’ın otonomik uyarılabilirlikteki rolü sadece acı kontrolü ve savunma davranışıyla sınırlı değildir. Yapılan araştırmalarla birlikte ağrıyla karmaşık bir ilişkisi olan PAG’ın depresyonlu kişilerde de aktive olduğunu gözlemlenmiştir. Aynı zamanda PAG aktivasyonundan etkilenen panik atak ve anksiyete gibi hastalık durumlarına da katkıda bulunduğu gözlemlenmiştir.

4-PAG’ın migrensiz kişilere kıyasla migrenli kişilerde daha büyük bir aktivasyon gösterdiği gözlemlenmiştir.

5-PAG’ın üreme davranışı olan lordoz (dişi çiftleşme davranışı) ve annelik davranışında rol oynar.

Kaynaklar

• Neuroscientifically Challenged(PAG’ın ağrıyı engellemedeki rolü ve savunma tepkisi)
• WikipediaEN(Periaqueduktal gri’nin tanımlaması ve üreme, annelikteki rolü)
• NCBI(Sıçan/fare deneyi)
• NCBI(Periaqueduktal gri’nin nöroanatomisi)