Invisible Monster (Görünmez Canavar)

Evrende “Kaçak” bir kara delik yırtılıyor ve NASA buna “gevşek, görünmez bir canavar” diyor. NASA resmi sayfasından: ”Gevşek, galaksiler arası uzayda o kadar hızlı ilerleyen, görünmez bir canavar var ki Güneş Sistemimizde yer alsaydı 14 dakika içinde Dünya’dan Ay’a gidebilirdi.” şeklinde bir açıklamada bulundu. ^[1] Süper kütleli bu kara delik, Samanyolu’nun çapının iki katı çapında yani 200.000 ışık yılı uzunluğundaki yeni doğan yıldızların “Kontrailini (Yoğunlaşma izini)” geride bırakarak daha önce hiç görülmemiş bir yıldız izi oluşturmuştur. Önündeki yıldızları yemek yerine dar bir koridorda yeni yıldız oluşumunu gerçekleştirmek için önündeki gaza baskı uygulamakta. NASA’da bu konuyla ilgilenen yetkililer: “Kara delik atıştırmak için zaman ayıramayacak kadar hızlı ilerliyor.” diyerek durumu açıkladı. İzin ev sahibi galaksisinin neredeyse yarısı kadar parlak olduğu için birçok yeni yıldız doğurduğu varsayılıyor. “Görünmez canavar”; ana galaksisinin sütununun sonunda, en dış ucunda “Dikkat çekici derecede parlak bir iyonize oksijen düğümü” ile bulunmaktadır. “Gazın soğuduğu ve yıldız oluşturabildiği kara deliğin arkasında bir uyanış gördüğümüzü düşünüyoruz.”. Bu sözleri sarf eden Yale Üniversitesinden Pieter van Dokkum: “Kara deliği takip eden yıldız oluşumunu inceliyoruz.” dedi. “Gördüğümüz şey bir son aşama. Geminin yelkenin kabarması gibi kara deliğin arkasındaki kıpırdanmayı görüyoruz.”.

Bilim insanları, gazın kara deliğin hareketinden sarsıldığına (Şoka uğradığına) ve ısındığına ya da kara deliğin etrafındaki bir yığılma diskinin (Büyük bir merkezi cisim etrafında yörüngesel hareket halinde dağılmış olan malzeme tarafından oluşturulmuş yapı) radyasyona neden olduğuna inanıyor. “Gazın içinde hareket eden kara deliğin bu süpersonik, çok yüksek hızlı etkisi nedeniyle önündeki gaz şoka uğruyor. Bu sistemin nasıl işlediğini tam olarak bilmiyoruz.” dedi van Dokkum. NASA daha önce hiç görülmemiş bir şey söylemedi ve Hubble Uzay Teleskobu nadir olarak rastlanan bu cismi “Yanlışlıkla” görüntüledi.” Van Dokkum aslında kara deliği fark ettiğinde kara deliğin yakınındaki bir cüce galakside küresel yıldız kümeleri arıyordu. Yıldızların izini “Oldukça şaşırtıcı, çok, çok parlak ve çok sıra dışı” olarak tanımladı.

Gök bilimciler, kaçak kara deliğin yaklaşık 50 milyon yıl önce iki galaksinin birleşmesinden sonra oluştuğuna inanıyor. Kendilerinin tahminine göre bu da merkezlerinde iki süper kütleli kara deliği bir araya getirmişti. Sonra üçüncü bir galaksi, kendi süper kütleli kara deliğiyle geldi ve üçü kafa kafaya vererek “Kaotik ve dengesiz bir yapı” meydana getirmişti. NASA şöyle yazdı: “Bahsettiğimiz durum için ne demiş atalarımız? ‘Nerede çokluk, orada yokluk. (İngilizcesi: ‘Two’s company and three’s a crowd.’)’.”. ^[5]

Araştırmacılar, kara deliklerden birinin diğer ikisinden ivme kazandığına ve ev sahibi galaksisinden kaçtığını, diğer ikisinin ise ters yönde havalandığını öne sürdü. Bilim insanları, bir sonraki adımın takip gözlemleri (Follow-up observations) için James Webb Uzay Teleskobu ve Chandra X-Işını Gözlemevi’ni kullanarak kara deliğin sır perdesini aralamak ve ortaya atılan fikirleri doğrulamak olduğunu açıkladı. ^[6]

Kaynaklar

1. ^WEBSITE Gianopoulos, A. (2023, April 6). Hubble Sees Possible Runaway Black Hole Creating a Trail of Stars. NASA. [NASA]
2. ^JOURNAL Johnson, J. R., Wing, S., O’ffill, C., & Neupane, B. (2023). Information Horizon of Solar Active Regions. The Astrophysical Journal, 947(L8). [The Astrophysical Journal]
3. ^JOURNAL Demidem, C., Nättilä, J., & Veledina, A. (2023). Relativistic Collisionless Shocks in Inhomogeneous Magnetized Plasmas. The Astrophysical Journal, 947(L10) [The Astrophysical Journal]
4. ^JOURNAL Yang, J., Zhao, X.-H., Yan, Z., Wang, X. I., Zhang, Y.-Q., An, Z.-H., Cai, C., Li, X.-Q., Li, Z., Liu, Liu, Z.-K., Ma, X., Meng, Y.-Z., Peng, W.-X., Qiao, R., Shao, L., Song, L.-M., Tan, W.-J., Wang, P., . . . Zhang, B.-B. (2023). Synchrotron Radiation Dominates the Extremely Bright GRB 221009A. The Astrophysical Journal, 947(L11). [The Astrophysical Journal]
5. ^WEBSITE Steinberg, B. (2023, April 7). NASA warns of “runaway” black hole: “Invisible monster on the loose.” New York Post. [New York Post]
6. ^WEBSITE NASA/Goddard Space Flight Center. (2023, April 6). Hubble sees possible runaway black hole creating a trail of stars. ScienceDaily. [ScienceDaily]