APA 7: Sonsuzluk Eldiveni’nden Örümcek-Evrenine Geçiş’e: Bu Altı Galaksinin Asla Var Olmaması Gerekiyordu. (2023, June 18). PerEXP Teamworks. [Article Link]
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, yeni araştırmasında kozmolojik teori anlayışımıza göre var olamaması gereken altı gizemli gök adayı muazzam bir şekilde keşfetti.
Bunca galaksi nasıl oluştu?
Galaksilerin tam olarak nasıl ve ne zaman oluştuğu her zaman tartışma konusu olmuştur; ancak bazı araştırmalar bu sürecin Büyük Patlama’dan 200 milyon yıl sonra başlamış olabileceğini göstermiştir. Dünya’nın ve dolayısıyla hepimizin bulunduğu Samanyolu Galaksisi’nde de durum büyük olasılıkla böyledir. NASA’ya göre Samanyolu 13,6 milyar yaşında, evrenin kendisi ise 13,8 milyar yaşında. [1]
Yıldızları oluşturan maddeler ve daha küçük galaksiler, daha büyük galaksiler oluşturmak için bir araya gelmekte veya yığılma yoluyla toplanmaktadır. Milyarlarca yıl boyunca büyüyen Samanyolu benzer bir durum yaşamıştır. Özellikle bilim insanları, geçmişte Samanyolu’nun her ikisi de son 11 milyar yılda meydana gelen Sosis Galaksisi ve hâlâ varlığı kâğıt üzerinde kanıtlanabilen Kraken Galaksisi (Birleşmesi) de dâhil olmak üzere diğer birçok galaksiyle birleştiğine inanıyor. Başka bir deyişle Samanyolu Galaksisi yaşlı olmasına rağmen varlığının 13,6 milyar yılı boyunca günümüzdeki kadar büyük değildi. Büyüklüğünün bugünkü seviyesine ulaşması için milyarlarca yıllık birikim ve birleşme gerekiyordu. Yeni keşfedilen altı galaksinin varlığını imkânsız kılan da ölçümlere göre genç olmalarına karşın çok büyük olmalarıdır. Yani her biri varlıklarını sıra dışı bir “Kanun”a (Canon etkinliği) borçludur. Tespit edilen altı potansiyel galaksinin ekip tarafından Büyük Patlama’dan yaklaşık 500-700 milyon yıl sonra oluştuğu tahmin ediliyordu. [2]
Ummadığın taş baş yarar
Galaksilerin bu zaman aralığında var olması sorun değil. Sonuçta Samanyolu’nun daha yaşlı olduğu tahmin ediliyor ve bilim insanları geçtiğimiz yıl Büyük Patlama’dan 350 milyon yıl sonra oluşmuş dört gök ada keşfetti. Ancak bu altı gök ada yaşlarına göre çok büyük ve bu diğer dört gök adayı önemli ölçüde gölgede bırakmakta. Bu altı galaksinin o zamanlar Samanyolu’nun şu anda sahip olduğuyla aynı miktarda yıldızı içerisinde barındırdığı tahmin edilmektedir. Samanyolu’nun milyarlarca yıllık birleşme ve birikimden sonra ancak bu kadar yıldız biriktirdiğini düşünürsek Büyük Patlama’dan 1 milyar yıl sonra bile bu kadar muazzam galaksilerin varlığı şaşırtıcı. [3]
Bambaşka olasılıklar
Ya birleşme veya birikim yoluyla büyümemişlerse? Belki de yıldızları doğal olarak oluşturmuşlardır. Sonuçta galaksiler bunu yapabilir. Samanyolu’nda her yıl ortalama bir veya iki yıldız oluşuyor. Fakat mantıklı değil; çünkü eğer bu altı gök ada bu kadar büyümek için yeni yıldızlar oluşturuyorsa evrenin tüm tarihi boyunca her yıl yüzlerce yeni yıldız üretmesi gerekecekti. Abartılacak bir konu değil. Samanyolu Galaksisi’nin yaklaşık 400 milyar yıldıza sahip olduğu düşünülmekte ve bu altı galaksinin de benzer miktarda yıldıza sahip olması gerekiyor. [4]
Yani evet, gerçekten pek çok yıldızı bahsedilen sıklıkta oluşturmaları lazımdı. Bunu yapabilseler bile var olmaları yine de imkânsız. Çünkü açıkçası evren hakkındaki mevcut bilimsel anlayış söz konusu olduğunda evrende var olan baryonik madde miktarı (Karanlık maddenin zıddı, kabaca “Normal madde”) o zamanlar galaksileri besleyecek kadar yakın değildi. Basitçe: Altı büyük gök adayı bu kadar hızlı biçimde oluşturmak için yeterli madde yoktu. Çalışmanın ortak yazarı Erica Nelson yaptığı açıklamada: “Taklaya geldik. (It’s bananas.)” dedi. “Sadece… Evrenin ilk evrelerinde kendisini bu kadar çabuk düzenlemesini beklemezsiniz. Bu galaksilerin o vakitte var olmaması gerekiyordu.”. İşin özü bu altı galaksi, Evren-1610B’deki Miles Morales’in Örümcek-Adam olması gibi birer “Anomali”. [5]
[YouTube]
Büyük güç büyük sorumluluk getirir
Şu anda bu galaksileri -galaksi olduklarına dair daha güçlü kanıtlar saptansa bile- daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Her zaman yanılma payı vardır. Bazıları ya birer hesaplama hatasından ibaret ya da gizli süper kütleli kara delikler olabilir. Altılıdan biri bile galaksiyse evren hakkındaki bazı temel detaylar konusunda son derece yanılıyoruz demektir. Ayrıca bu dosyanın ileriye dönük araştırmalar için de etkileri mevcut. Şimdilerde evrenin bilgisayar simülasyon modelleri genellikle yıldız kütlesi (Başka bir deyişle galaksilerdeki toplam yıldız kütlesi) gibi ayrıntılara dayanmaktadır. Ancak bunlar gibi büyük gök adalar çok uzun zaman önce var olmuşsa kozmos anlayışımızı yansıtan bu modelleri nasıl programladığımızı yeniden değerlendirmemiz gerekebilir.
Sonuç olarak “Sonsuzluk Eldiveni’nin altı taşı” olarak nitelendirebileceğimiz bu gök cisimleri, aynı zamanda James Webb Uzay Teleskobu’nun önemli katkı sağladığı ve her yeni keşifte evren hakkında daha fazla şey öğrenmemize yardımcı olan birçok şaşırtıcı keşiften sadece biri. [6]
Kaynaklar
- WEBSITE Grossman, L. (2023, February 22). The James Webb telescope found six galaxies that may be too hefty for their age. Science News. [Science News]
- JOURNAL Labbé, I., Van Dokkum, P. G., Nelson, E. J., Bezanson, R., Suess, K. A., Leja, J., Brammer, G. B., Whitaker, K. E., Mathews, E., Stefanon, M., & Wang, B. (2023). A population of red candidate massive galaxies ~600 Myr after the Big Bang. Nature, 616(7956), 266–269. [Nature]
- WEBSITE Pultarova, T. (2023, February 22). The James Webb Space Telescope discovers enormous distant galaxies that should not exist. Space.com. [Space.com]
- WEBSITE ScienceDaily. (2023, February 23). James Webb spots super old, massive galaxies that shouldn’t exist. ScienceDaily. [ScienceDaily]
- WEBSITE Labbe, I. (2023, February 23). ‘We just discovered the impossible’: Giant young galaxies shake up our understanding of the early universe. Astronomy Magazine. [Astronomy Magazine]
- JOURNAL Maksimova, N. G., Garrison, L. H., Eisenstein, D. J., Hadzhiyska, B., Bose, S., & Satterthwaite, T. E. (2021). AbacusSummit: a massive set of high-accuracy, high-resolution N-body simulations. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 508(3), 4017–4037. [Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]
İlgi çekici ⭐